Διδακτορικές διατριβές

Συμβουλευτική Επιτροπή: Νικόλαος Κατσαούνης, επιβλέπων. Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, μέλος.  Βασιλική Κουκουλιώτη, μέλος. (18/04/2024 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Στόχος της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να καταγράψει και να αναλύσει με ένα συστηματικό τρόπο τη χρήση της γλώσσας των δίγλωσσων φοιτητών/τριών, όπως παρουσιάζεται κατά τη φοίτησή τους στα Προγράμματα Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Σπουδών, τόσο του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, όσο και του Εθνικό Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και συγκεκριμένα στα Τμήματα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, εστιάζοντας στην εναλλαγή κώδικα. 

Το φαινόμενο της εναλλαγής κώδικα σχετίζεται με τη χρήση δύο ή περισσότερων γλωσσών κατά τη διάρκεια του λόγου από το ίδιο άτομο και αφορά στο αβίαστο πέρασμα από τη μια γλώσσα στην άλλη. Είναι ένα συνηθισμένο εργαλείο επικοινωνίας που χρησιμοποιείται από δίγλωσσα ή πολύγλωσσα άτομα και μπορεί να εξυπηρετήσει διάφορους σκοπούς, όπως την έκφραση, την επικοινωνία, τη δημιουργία κοινωνικών δεσμών, τη συμμετοχή σε ομάδες, τη μεταφορά ενός συγκεκριμένου μηνύματος κ.α.

Ειδικότερα στόχος της παρούσας εργασίας είναι να αναλύσει τους λόγους για τους οποίους πραγματοποιείται η χρήση της εναλλαγής κώδικα από τους/τις φοιτητές/τριες στην πανεπιστημιακή τάξη, καθώς και να διερευνήσει τη συσχέτιση της εμφάνισης εναλλαγής κώδικα με διάφορα δημογραφικά χαρακτηριστικά όπως το φύλο, η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, η έκθεση στη γερμανική γλώσσα, αλλά και η γλώσσα εκπαίδευσης των δίγλωσσων φοιτητών/τριών. 

Τέλος, η παρούσα έρευνα προσδοκεί να οδηγήσει στη δημιουργία ενός νέου πανεπιστημιακού μαθήματος που θα βασίζεται στην εναλλαγή κώδικα, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου της στην εκμάθηση των γλωσσών καθώς και των επιδράσεών της στις στάσεις τόσο των εκπαιδευτικών και των φοιτητών/τριών. Το συγκεκριμένο μάθημα θα μπορεί να παρέχει μια εις βάθος εξέταση των βέλτιστων πρακτικών στη διδασκαλία της εναλλαγής κώδικα, των στρατηγικών για τη δημιουργία υποστηρικτικών μαθησιακών περιβαλλόντων και εργαλείων αξιολόγησης στην πανεπιστημιακή κοινότητα.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Καραγιαννίδου Ευαγγελία, επιβλέπουσα. Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, μέλος.  Αρβανίτης Παναγιώτης, μέλος. (21/02/2024 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η παρούσα εργασία διερευνά τον αντίκτυπο των τεχνολογικών εξελίξεων στη γλωσσική εκπαίδευση, ιδίως στη διδασκαλία των Γερμανικών ως ξένης γλώσσας (DaF), και τον ρόλο της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ). Το παραδοσιακό διδακτικό υλικό αποδεικνύεται συχνά ανεπαρκές για να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των μαθητών/τριών, γεγονός που ωθεί τους/τις εκπαιδευτικούς να αναζητήσουν καινοτόμα μέσα. Η έλευση του Web 2.0 είχε θετικό αντίκτυπο στις μεθόδους διδασκαλίας παρέχοντας ποικίλες ευκαιρίες μάθησης. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις λόγω των διαφορετικών μαθησιακών προφίλ των μαθητών/τριών και των καινοτόμων δεξιοτήτων που απαιτούνται στην σημερινή σύγχρονη κοινωνία. Η εισαγωγή της ΤΝ, ενός γενεσιουργούς μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης, θεωρείται ως πιθανή λύση σε αυτές τις προκλήσεις, καθώς προσφέρει μοναδικές δυνατότητες επαναπροσδιορισμού της μαθησιακής διαδικασίας. Η έρευνα επικεντρώνεται στη διερεύνηση της ενσωμάτωσης της ΤΝ στην τάξη και του δυνητικού της ρόλου ως εξατομικευμένο εργαλείο τόσο για τους/τις εκπαιδευτικούς όσο και τους/τις μαθητές/τριες. Διατυπώνονται υποθέσεις για τη διερεύνηση της ικανότητας της ΤΝ να ενισχύει την προσαρμοστικότητα, να παρέχει εξατομικευμένες μαθησιακές ευκαιρίες και να αυξάνει την αποτελεσματικότητα της ανάπτυξης γλωσσικών δεξιοτήτων. Σκοπός της μελέτης είναι να διερευνήσει πώς οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές/τριες μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικότερα, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία ΤΝ για τη βελτιστοποίηση της διαδικασίας εκμάθησης γλωσσών.

Η μεθοδολογία DBR (Designed-Based-Research) θα εφαρμοστεί στην έρευνα προκειμένου να απαντηθούν συστηματικά τα ερευνητικά ερωτήματα. Η διαδικασία περιλαμβάνει διερεύνηση/ανάλυση, κατασκευή/σχεδιασμό και προβληματι­σμό/αξιολόγηση. Στη φάση της διερεύνησης που αποτελεί το θεωρητικό μέρος της έρευνας, αναλύεται η κατάσταση της έρευνας σχετικά με την ΤΝ στη διδασκαλία ξένων γλωσσών. Με βάση αυτό, στη φάση της σχεδίασης αναπτύσσονται παρεμβάσεις για την ενσωμάτωση της ΤΝ με σκοπό τη βελτιστοποίηση της διδασκαλίας και την αποτελεσματικότερη διδασκαλία των επιμέρους δεξιοτήτων. Η ανάπτυξη των παρεμβάσεων ΤΝ στην τάξη πραγματοποιείται σε στενή συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς προκειμένου να δημιουργηθούν εξατομικευμένες λύσεις. Στη φάση του αναστοχασμού/της αξιολόγησης, συλλέγονται και αναλύονται δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των παρατηρήσεων, των επιδόσεων των μαθητών/τριών και των συνεντεύξεων. Με τη μέθοδο της τριγωνοποίησης επιτυγχάνεται ο συνδυασμός δεδομένων από διαφορετικές πηγές και η διεξαγωγή μιας σε βάθος ανάλυσης του αντίκτυπου της ΤΝ στη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης. Η τριγωνοποίηση χρησιμοποιείται για να διερευνηθεί κατά πόσον η ΤΝ μπορεί να συμβάλει σε μια πιο διαφοροποιημένη διδασκαλία και πώς υποστηρίζει τις ατομικές μαθησιακές ανάγκες. Εξετάζεται επίσης κατά πόσον η ΤΝ μπορεί να αντισταθμίσει τα ελλείμματα και να διδάξει αποτελεσματικά μεμονωμένες γλωσσικές δεξιότητες. Θα συμπεριληφθούν και οι απόψεις των εκπαιδευτικών και των μαθητών/τριών για να καταστεί δυνατή μια ολιστική αξιολόγηση. Η ερευνητική διαδικασία είναι επαναληπτική, με τον αναστοχασμό και την αξιολόγηση να τροφοδοτούν την εκ νέου και συνεχή προσαρμογή των παρεμβάσεων. Η εργασία θα ολοκληρωθεί με προτάσεις για τη μελλοντική εφαρμογή της ΤΝ σε μαθήματα της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας, οι οποίες θα φανούν χρήσιμες τόσο σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς όσο και για την περεταίρω διερεύνηση του θέματος από επιστήμονες.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, επιβλέπων. Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα, μέλος.  Μαλιγκούδη Χριστίνα, μέλος. (18/01/2024 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η παρούσα διατριβή στοχεύει στην ανάδειξη των διαπολιτισμικών ανταλλαγών και στη διερεύνηση της επίδρασης και της αποτελεσματικότητάς τους σε σχέση με διάφορες διαστάσεις της διδασκαλίας και εκμάθησης των ξένων γλωσσών, με έμφαση στη Γερμανική, καθώς τα οφέλη τους σε διάφορα πεδία τίθενται πλέον στο επίκεντρο. Και αυτό, διότι η ικανότητα στη διαπολιτισμική επικοινωνία είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά που καλείται να κατέχει ένας/μία σύγχρονος/η πολίτης του κόσμου. Αρχικά θα παρουσιαστούν χαρακτηριστικά της μη τυπικής, καθώς και της διαπολιτισμικής μάθησης, αλλά και γενικά χαρακτηριστικά και μέθοδοι εργασίας των ανταλλαγών. Τα διάφορα ιδρύματα νεολαίας που χρηματοδοτούν τις ανταλλαγές βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο της εργασίας. Θα διερευνηθεί επομένως κατά πόσο οι ανταλλαγές συνεισφέρουν στη βελτίωση των προσληπτικών και παραγωγικών δεξιοτήτων κατά την εκμάθηση της ξένης γλώσσας και κατά πόσο δίνεται η δυνατότητα στους/στις συμμετέχοντες/συμμετέχουσες να εμβαθύνουν σε διάφορες έννοιες όπως η πολυγλωσσία.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Αναστασία Στάμου, επιβλέπων. Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, μέλος. Νικόλαος Κατσαούνης, μέλος. (05/10/2023 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η παρούσα διατριβή στοχεύει να διερευνήσει πώς κατασκευάζεται η αντίληψη για τη γερμανική ταυτότητα σε εκπαιδευτικά υλικά για τη διδασκαλία της Γερμανικής ως δεύτερης ξένης γλώσσας (ΞΓ2) στο δημόσιο σχολείο.

Τον όρο γερμανικότητα υιοθέτησε η Στάμου (2020) για να περιγράψει την αντίληψη για τη γερμανική ταυτότητα που κατασκευάζεται στη δημόσια σφαίρα από ορατά κείμενα, αλλά και από κοινότοπες πρακτικές λόγου, όπου η ιδεολογία περνάει συχνά περισσότερο απαρατήρητη. Ως τέτοιες πρακτικές λόγου, θα αναλυθούν εκπαιδευτικά υλικά για τη διδασκαλία της Γερμανικής ως ΞΓ2 στο δημόσιο σχολείο, καθώς η εκπαίδευση μεταδίδει αναπαραστάσεις του κόσμου μέσα από τα ποικίλα διδασκόμενα γνωστικά αντικείμενα.

Με την εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για τις Ξένες Γλώσσες (ΕΠΣ-ΞΓ, 2016· ΠΣ-ΓΛ, 2023), διαμορφώνεται μια νέα συνθήκη, καθώς το θεσμοθετημένο σχολικό εγχειρίδιο δεν είναι πλέον υποχρεωτικά ο βασικός ή/και μοναδικός φορέας εκμάθησης. Αντίθετα, δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιηθεί περεταίρω εκπαιδευτικό υλικό για την επίτευξη των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την αλλαγή, θα διερευνηθούν, εκτός από τα επίσημα και εγκεκριμένα διδακτικά εγχειρίδια, και σενάρια για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση που έχουν αναπτυχθεί από το ΙΕΠ ή σε συνεργασία με αυτό (π.χ. Kikidou et. al., χ.χ.· Παπαδημητρίου & Φράγκου, χ.χ).

Καθώς ο γραμματισμός δεν είναι μια έννοια σταθερή, αλλά αντίθετα, οι θεωρήσεις του διαμορφώνονται με βάση τις κοινωνικο-πολιτισμικές και πολιτικές εξελίξεις (Graff, 1987), δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος από τις εξελίξεις του 21^ου αιώνα και τη νέα κειμενική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε με τις ψηφιακές τεχνολογίες. Έτσι, αναδύθηκαν νέες μορφές γραμματισμού, μεταξύ των οποίων και ο κριτικός γραμματισμός, που λαμβάνει υπόψη την ιδεολογική διάσταση των πρακτικών γραμματισμού (Μητσικοπούλου, 2001) και αποτελεί ζητούμενο για τη σύγχρονη εκπαίδευση. Σε αυτό το πλαίσιο, θα αξιοποιηθούν στο δεύτερο μέρος της διατριβής τα ευρήματα της έρευνας στα εκπαιδευτικά υλικά για τον σχεδιασμό διδακτικών προτάσεων αναφορικά με την ανάπτυξη του κριτικού γραμματισμού στο μάθημα της Γερμανικής ως ΞΓ2.

Η συνεισφορά της διατριβής έγκειται, αφενός, στη συστηματική και συγκριτική μελέτη των κατασκευών της γερμανικότητας και της ελληνικότητας στον εκπαιδευτικό λόγο και, αφετέρου, στη μετέπειτα αξιοποίηση των ευρημάτων για την ανάπτυξη του κριτικού γραμματισμού στο μάθημα της Γερμανικής ως ΞΓ2. Με αυτόν τον τρόπο, αποσκοπεί, τελικά, να συμβάλλει στην προώθηση της κριτικής επίγνωσης ─τόσο εκπαιδευτικών όσο και μαθητριών/ών─ αναφορικά με το ιδεολογικό φορτίο και τα εθνοπολιτισμικά στερεότυπα που συνοδεύουν την εκμάθηση της Γερμανικής ως ΞΓ2 στο ελληνικό σχολείο.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα, επιβλέπων. Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, μέλος. Παναγιωτίδης Παναγιώτης, μέλος. (20/10/2022 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Ο 21^ος αιώνας χαρακτηρίζεται από τη ραγδαία ανάπτυξη και ενσωμάτωση του πολυμεσικού γραμματισμού στην εκπαίδευση. Η φιλοσοφία της παιδαγωγικής που ενσωματώνει τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες στο σύγχρονο μάθημα συνοψίζεται στο «Πλαίσιο για τη μάθηση του 21ου αιώνα» (P21 Framework for 21st Century Learning) το οποίο στον τομέα της γνώσης και της καινοτομίας ορίζει τις εξής τέσσερις δεξιότητες, γνωστές ως «Four Cs»: κριτική σκέψη, επικοινωνία, συνεργασία και δημιουργικότητα (critical thinking, communication, collaboration and creativity). Σε αυτό το πλαίσιο ο ψηφιακός γραμματισμός και συγκεκριμένα η δημιουργία ταινιών μικρού μήκους μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο προκειμένου να ενσωματωθούν οι δεξιότητες του 21ου αιώνα στη διδασκαλία και στο  αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. 

Στη βάση της παραπάνω ανάλυσης θα ερευνηθεί σε ποιο βαθμό η δημιουργία ταινιών μικρού μήκους στο μάθημα των Γερμανικών ως ξένης γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα και ειδικότερα των δεξιοτήτων 4Cs. Η πρωτοτυπία της εν λόγω έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι είναι ελάχιστες οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί όσον αφορά τη δημιουργία ταινιών μικρού μήκους στο μάθημα των Γερμανικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα και πολύ περισσότερο τη χρησιμότητά τους ως εργαλείο ανάπτυξης των δεξιοτήτων 4Cs.

Η παρούσα έρευνα επιδιώκει να ερευνήσει σε ποιο βαθμό οι δεξιότητες 4Cs των μαθητών επηρεάζονται από τη δημιουργία ταινιών μικρού μήκους που θα λάβει χώρα στην τάξη με τη μορφή σχεδίου εργασίας (πρότζεκτ). Στην προκειμένη περίπτωση η δημιουργία ταινιών μικρού μήκους αποτελεί την ανεξάρτητη μεταβλητή ενώ οι δεξιότητες 4Cs (κριτική σκέψη, επικοινωνία, συνεργασία και δημιουργικότητα) αποτελούν τις εξαρτημένες μεταβλητές. Ο τίτλος της διδακτορικής διατριβής είναι: «Η δημιουργία ταινιών μικρού μήκους στο μάθημα των Γερμανικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως εργαλείο ανάπτυξης των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα (Δεξιότητες 4Cs)».

Η έρευνα θα ακολουθήσει την επιστημονική μεθοδολογία της έρευνας-δράσης, κατά την οποία ο/η εκπαιδευτικός είναι ταυτόχρονα και ερευνητής/ήτρια ενώ η τριγωνοποίηση των δεδομένων θα περιλαμβάνει στοιχεία από ημερολόγια των μαθητών και της εκπαιδευτικού, ημιδομημένες συνεντεύξεις  με τους μαθητές  καθώς και αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση των μαθητών με βάση ρουμπρίκες αξιολόγησης, οι οποίες δημιουργήθηκαν ειδικά για τη μέτρηση των εν λόγω δεξιοτήτων. Οι ρουμπρίκες αξιολόγησης ενδείκνυνται ιδιαίτερα για τη μέτρηση των δεξιοτήτων 4Cs καθώς εκκινώντας από περιγραφική αξιολόγηση οδηγούν σε μετρήσιμα αποτελέσματα.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, επιβλέπων. Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα, μέλος. Στραβάκου Γεωργία, μέλος. (07/09/2022 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

To θέμα της επαγγελματικής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνών σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία δεν υπάρχουν πολλές έρευνες που να αφορούν τους/τις εκπαιδευτικούς των ξένων γλωσσών, και ειδικότερα της Γερμανικής. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί ο βαθμός της επαγγελματικής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών της Γερμανικής στο ελληνικό δημόσιο σχολείο και οι παράγοντες που την επηρεάζουν. Επίσης, στους επιμέρους ερευνητικούς στόχους ανήκουν η εκτίμηση και η σύγκριση της επαγγελματικής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών της Γερμανικής στις διαφορετικές βαθμίδες της εκπαίδευσης και ο εντοπισμός τρόπων, ώστε να υποστηριχθούν οι εκπαιδευτικοί της Γερμανικής στο παιδαγωγικό, εκπαιδευτικό και διδακτικό τους έργο. Ως βασικό ερευνητικό εργαλείο για τη διεξαγωγή της παρούσας έρευνας, που ανήκει στο ποσοτικό παράδειγμα, θα χρησιμοποιηθεί το ερωτηματολόγιο. Τον πληθυσμό της έρευνας θα αποτελέσουν οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν τη γερμανική γλώσσα σε δημόσια σχολεία σε όλη την Ελλάδα, καθώς και στελέχη εκπαίδευσης της ίδιας ειδικότητας. Τα πορίσματα και οι διαπιστώσεις που θα προκύψουν από την εμπειρική διερεύνηση του εν λόγω θέματος επιδιώκεται να συμβάλουν στην ποιοτική αναβάθμιση της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών και της γλωσσικής εκπαίδευσης  των μαθητών/τριών.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Δεληανίδου Σιμέλα, επιβλέπουσα. Γεωργοπούλου Ελένη, μέλος. Πάγκαλος Γιάννης, μέλος (22/02/2022 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η υπό εξέλιξη διδακτορική διατριβή εντάσσεται στο ερευνητικό πεδίο της Γερμανικής Γραμματολογίας, της Συγκριτικής Γραμματολογίας και των επιστημών Κινηματογράφου και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Αντικείμενο διερεύνησης αποτελεί το χρήμα στη διάστασή του ως «μέσου», έτσι όπως παρουσιάζεται στις αφηγήσεις λογοτεχνικών κειμένων και κινηματογραφικών ταινιών από τη δεκαετία του 1990 έως σήμερα. Τα επιλεγμένα έργα που προέρχονται από τον γερμανόφωνο και τον ελληνικό χώρο θα εξεταστούν σύμφωνα με τη γραμματολογική μέθοδο της «λογοτεχνικής οικονομολογίας» («literarische Ökonomik», βλ. Iuditha Balint/Sebastian Zilles) και το ρεύμα της «New Economic Criticism» (Martha Woodmansee/Mark Osteen). Έτσι πρόκειται να εξεταστούν οι σχέσεις λογοτεχνίας/κινηματογράφου – οικονομίας. Παράλληλα το θεωρητικό πλαίσιο διερεύνησης επικεντρώνεται σε θεωρίες από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα που έχουν ως αντικείμενο το χρήμα με την έννοια που μας ενδιαφέρει (π.χ. Marcel Mauss, François Simiand, Michel Foucault, Jochen Hörisch, Pierre Bourdieu). Στόχος της διδακτορικής διατριβής είναι να αποσαφηνίσει όχι μόνο την οικονομική αλλά και την κοινωνική διάσταση του χρήματος ως «μέσου» στα λογοτεχνικά και κινηματογραφικά έργα των δύο υπό εξέταση πολιτισμικών και γλωσσικών χώρων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην σημασιολογική εξέλιξη του χρήματος κατά τη μετάβαση από τη δεύτερη στην τρίτη νεωτερικότητα σύμφωνα με κοινωνιολογικές θεωρίες (π.χ. Zygmunt Bauman, Ulrich Beck, Byung-Chul Han, Richard Sennett, Harald Welzer, Shoshana Zuboff). Σε αυτό το επίπεδο θα εξεταστεί επίσης η αισθητική παρουσίαση του χρήματος αλλά και ο ρόλος του στα έτη της οικονομικής κρίσης 2009/10 κ.ε.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Βηδενμάιερ Ανθούλα, επιβλέπουσα. Οικονόμου Μαρία, μέλος. Παλαιολόγος Κων/νος, μέλος (17/12/2021 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Πεδίο έρευνας: Υποτιτλισμός

Ευρύτερο επιστημονικό πεδίο: Μεταφρασεολογία

Η προς εκπόνηση διδακτορική διατριβή στοχεύει να διερευνήσει κοινωνιολογικές όψεις του υποτιτλισμού ορίζοντας ως περίπτωση μελέτης υποτιτλίστριες και υποτιτλιστές των διεθνών φεστιβάλ κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα. Όσον αφορά τη μεθοδολογία της έρευνας, θα αξιοποιηθούν ερευνητικά εργαλεία από την επιστήμη της κοινωνιολογίας, τα οποία θα εστιάσουν στη συγκέντρωση, τη μελέτη και την ποιοτική ανάλυση εμπειρικών στοιχείων με στόχο τη σκιαγράφηση της ταυτότητας αλλά και των ρόλων και των θέσεων των υποτιτλιστ(ρι)ών στον χώρο του κινηματογράφου.

Σκοπός της μελέτης και ανάλυσης των κοινωνικών εμπλοκών στην οπτικοακουστική μετάφραση και συγκεκριμένα στον φεστιβαλικό υποτιτλισμό είναι η εξαγωγή πορισμάτων όσον αφορά την επίδραση της κοινωνικής αλυσίδας σχέσεων και διαδράσεων των διεθνών φεστιβάλ κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ στην υποτιτλιστική διαδικασία, στις νόρμες του υποτιτλισμού, στην ποιότητα των υποτίτλων και στον κώδικα δεοντολογίας των δρώντων υποκειμένων, των υποτιτλιστριών και υποτιτλιστών.

Πρόκειται για ένα πεδίο, το οποίο έχει διερευνηθεί ακροθιγώς και ως εκ τούτου, βασικό κίνητρο για την εκπόνηση της συγκεκριμένης διατριβής αποτελεί η συμβολή της στην ευρύτερη μεταφρασεολογική έρευνα και στον εμπλουτισμό της διεθνούς βιβλιογραφίας μέσα από τη συγκέντρωση των σχετικών στοιχείων από την Ελλάδα.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Καραγιαννίδου Ευαγγελία, Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα, Χατζηδήμου Κωνσταντίνος

(19/7/2021 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η παρούσα διδακτορική διατριβή αποσκοπεί να ερευνήσει επισταμένα το ρόλο της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας σε μία πολυπολιτισμική τάξη, με την οποία καλλιεργούνται πάνω από όλα δεξιότητες κοινωνικής ζωής. Στοχεύει να αποδείξει γιατί είναι σημαντικό, ιδιαίτερα για λόγους συμπερίληψης, οι μαθητές/τριες με προσφυγικό υπόβαθρο να μη μετέχουν σε ένα μάθημα με μετωπική διδασκαλία. Τo κύριo ερευνητικό ερώτημα που καλείται η έρευνα να απαντήσει, είναι στο κατά πόσο ενισχύεται αισθητά η συμμετοχή των μαθητών/τριών πρόσφυγες στο μάθημα, όταν εργάζονται σε ομάδες, επιτυγχάνοντας έτσι την επικοινωνία και τη συνεργασία ως βασικές δεξιότητες μάθησης.  Επίσης εάν λαμβάνονται υπ΄όψιν, πώς και σε ποιο βαθμό από τον/την εκπαιδευτικό ξένης γλώσσας οι προσωπικές εμπειρίες και πρότερες γνώσεις των μαθητών/τριών προσφύγων κατά τη μαθησιακή διαδικασία.

Στο θεωρητικό μέρος θα γίνει μια βιβλιογραφική έρευνα σχετικά με την παιδαγωγική της συμπερίληψης στην εκπαίδευση, εγχώρια, αλλά και διεθνώς, εστιάζοντας στην ομάδα-στόχο, που είναι τα παιδιά πρόσφυγες. Επίσης θα γίνει ανάλυση των όρων «ενσωμάτωση», «ένταξη» και «συμπερίληψη», καθώς και της Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής.  Στο εμπειρικό μέρος θα διεξαχθεί η έρευνα πεδίου, με την κύρια μεθοδολογία να είναι η Λειτουργική-πραγματολογική Ανάλυση Λόγου (Funktional-pragmatische Diskursanalyse) των Ehlich/Rehbein στο μάθημα της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, Καραγιαννίδου Ευαγγελία, Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα

(19/7/2021 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Το ζήτημα του άγχους που είναι συνδεδεμένο με την εκμάθηση της ξένης γλώσσας και την επικοινωνία σε αυτήν («γλωσσικό άγχος») και η επίδρασή του στη διδακτική/μαθησιακή διαδικασία έχει αποτελέσει αντικείμενο αρκετών εμπειρικών ερευνών στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί αυτή η επίδραση του γλωσσικού άγχους κατά την εκμάθηση της Γερμανικής ως δεύτερης ξένης γλώσσας (ΞΓ2) στο ελληνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο και να εξεταστεί η συσχέτισή του με το άγχος των εξετάσεων, τον φόβο της αρνητικής αξιολόγησης και τον φόβο της επικοινωνίας και να γίνει η μεταξύ τους σύγκριση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διερεύνηση των στρατηγικών και πρακτικών αντιμετώπισης του γλωσσικού άγχους τόσο από την πλευρά των μαθητών/τριών της Γερμανικής ως ΞΓ2 όσο και από τους/τις εκπαιδευτικούς της Γερμανικής. Ως ερευνητικά εργαλεία πρόκειται να χρησιμοποιηθούν το γραπτό ερωτηματολόγιο και η συνέντευξη, συνδυάζοντας την ποσοτική και την ποιοτική προσέγγιση στην εκπαιδευτική ερευνητική μεθοδολογία. Οι διαπιστώσεις και τα αποτελέσματα της εν λόγω ερευνητικής προσπάθειας, σε ένα πεδίο που παραμένει ανεξερεύνητο στο πλαίσιο της διδακτικής της Γερμανικής στην Ελλάδα, αναμένεται να συμβάλουν στη βελτίωση της διδασκαλίας και εκμάθησης της Γερμανικής ως ΞΓ2 και γενικότερα στον κλάδο της διδακτικής μεθοδολογίας και της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών των ξένων γλώσσων.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Στάμου Αναστασία, Γρίβα Ελένη, Τσάκωνα Βασιλική

(21/5/2021 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η παρούσα διατριβή με τίτλο «Αναπαραστάσεις ‘ξένων’ στον τηλεοπτικό μυθοπλαστικό λόγο και διδακτικές προτάσεις για την ανάπτυξη του κριτικού γραμματισμού στο πλαίσιο εκμάθησης της Ελληνικής ως Γ2» στοχεύει να μελετήσει τις αναπαραστάσεις ατόμων διαφορετικής εθνικής/εθνοτικής καταγωγής που κατασκευάζονται στον λόγο τηλεοπτικών σειρών της ελληνικής ιδιωτικής τηλεόρασης από το 1989 και μετά, καθώς τότε ξεκίνησαν να εκπέμπουν οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί στην Ελλάδα απέναντι στη μέχρι τότε μονοπωλιακή παρουσία της ΕΡΤ στα τηλεοπτικά δρώμενα, γεγονός που εκτόξευσε την τηλεοπτική μυθοπλαστική παραγωγή.

Η ερευνητική διατριβή σχετικά με τη μελέτη των «ξένων» όπως οικοδομούνται στις μυθοπλαστικές αναπαραστάσεις του ελληνικού τηλεοπτικού λόγου έχει δύο σκέλη: το πρώτο αφορά τη μελέτη των αναπαραστάσεων με βάση το μοντέλο ανάλυσης ταυτοτήτων των Bucholtz & Hall (2005)  και το δεύτερο τις διδακτικές προτάσεις στο πλαίσιο της διδασκαλίας του κριτικού γραμματισμού με βάση το μοντέλο των πολυγραμματισμών των  Kalantzis &  Cope (1997). Ειδικότερα, η διατριβή εστιάζει στους τρόπους με τους οποίους κατασκευάζεται η τηλεοπτική μυθοπλαστική εικόνα ατόμων διαφορετικής εθνικής/εθνοτικής προέλευσης, δηλαδή από τη Βόρεια Ευρώπη (π.χ. Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία), την Ανατολική Ευρώπη (π.χ. Αλβανία, Ρωσία, Σερβία), τη Νότια Ευρώπη (π.χ. Ισπανία, Ιταλία), την Αφρική (π.χ. Νότια Αφρική, Ουγκάντα, Σενεγάλη), τη Λατινική Αμερική (π.χ. Ουρουγουάη, Κολομβία), την Ασία (π.χ. Κίνα, Ιράν) κ.ά. Στη συνέχεια, τα πορίσματα της ανάλυσης θα αξιοποιηθούν για τον σχεδιασμό διδακτικών προτάσεων με σκοπό την ανάπτυξη του κριτικού γραμματισμού στο πλαίσιο της διδασκαλίας της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας (Γ2). Το υπό διερεύνηση θέμα ανήκει στα ευρύτερα επιστημονικά πεδία της κοινωνιογλωσσολογίας, της ανάλυσης λόγου και της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας. Οι διδακτικές προτάσεις του κριτικού γραμματισμού θα εφαρμοστούν πιλοτικά στο νησί της Χίου, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει δεχτεί μεγάλο αριθμό προσφύγων -μέσα στα πλαίσια της προσφυγικής κρίσης που έπληξε την Ελλάδα από το 2015 και μετά- και αποτελεί καθολική ανάγκη οι άνθρωποι αυτοί να μάθουν ελληνικά ως Γ2.

Τα επιδιωκόμενα πρωτότυπα στοιχεία είναι τα εξής: αφού μελετηθούν ενδελεχώς οι αναπαραστάσεις των εθνικών/εθνοτικών ταυτοτήτων θα γίνει μια συγκριτική  ανάλυση  σε πολλαπλά επίπεδα. Το ένα επίπεδο είναι το χρονολογικό,  δηλαδή θα συγκριθούν οι αναπαραστάσεις που υπήρχαν παλαιότερα με τις πιο πρόσφατες, ένα άλλο επίπεδο είναι αυτό του φύλου, δηλαδή πώς αναπαρίστανται οι γυναικείοι και πώς οι ανδρικοί τηλεοπτικοί χαρακτήρες που δεν έχουν ελληνική καταγωγή. Επίσης, θα εξεταστεί αν η αναπαράσταση συγκεκριμένων εθνικών/εθνοτικών ομάδων συνδέεται με το κωμικό ή το δραματικό στοιχείο και, τέλος, αν μπορούν να ομαδοποιηθούν οι υπό μελέτη εθνικές/εθνοτικές ταυτότητες βάσει των τηλεοπτικών τους αναπαραστάσεων με κοινά γεωγραφικά χαρακτηριστικά (π.χ. Βορράς-Κέντρο-Νότος, ή Ευρώπη/Βόρεια Αμερική-Ασία-Αφρική-Λατινική Αμερική). Η καινοτομία θα προκύψει από το γεγονός ότι δεν έχουν γίνει τέτοιες έρευνες συστηματικά και συγκριτικά. Τέλος, η μελέτη του τηλεοπτικού μυθοπλαστικού λόγου θα αξιοποιηθεί στον σχεδιασμό διδακτικών προτάσεων για την ανάπτυξη του κριτικού γραμματισμού, ο οποίος αποτελεί ιδιαίτερα καινοτόμα γλωσσοεκπαιδευτική προσέγγιση για τη Γ2/ΞΓ διεθνώς και, από όσο είναι γνωστό, δεν έχει εφαρμοστεί ξανά σε αντίστοιχο πλαίσιο για την εκμάθηση της Ελληνικής ως Γ2.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Ρασιδάκη Αλεξάνδρα, Τριγωνάκη-Στουρμ Έλκε, Καβουλάκος Κάρολος

(20/4/2021 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Τα οικολογικά ζητήματα επηρεάζουν αφενός τις πολιτικές ιδεολογίες (για παράδειγμα την πράσινη πολιτική), οι οικολογικές επιστήμες και οι οικο-θεωρητικοί οδήγησαν αφετέρου τους ανθρώπους να υιοθετήσουν μια συγκεκριμένη στάση απέναντι στη φύση. Η αναπόφευκτη αμοιβαιότητα και η συμπληρωματικότητα της οικολογίας και της ιδεολογίας αποτέλεσαν αντικείμενο αμφιλεγόμενης συζήτησης στις κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες εδώ και αρκετό καιρό. Αυτή η μελέτη μεταφέρει τώρα την εν λόγω συζήτηση στον τομέα των λογοτεχνικών σπουδών.

Στη συγκριτική μου διατριβή το επίκεντρο είναι οι λογοτεχνικές μετα-αποκαλυπτικές οικολογικές δυστοπίες, οι οποίες θεματοποιούν το χρόνο μετά από μια περιβαλλοντική καταστροφή. Στόχος είναι να εξεταστεί κατά πόσο εμφανίζονται στην αναδιοργάνωση της κοινωνίας μετά από μια τέτοια καταστροφή πολιτικές ιδεολογίες ή κατά πόσο σκηνοθετούνται μετα-ιδεολογικές κοινωνίες υπό την έννοια του Heywood μιας εποχής χωρίς ελπίδα (Heywood, 2017) ή σύμφωνα με τον Fukuyama μιας εποχής στην οποία υπερισχύει μόνο μια ιδεολογία (Το τέλος της ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος, 1992). Για το σκοπό αυτό, οι ιδεολογικές τάσεις πρέπει να αναλυθούν λεπτομερώς προκειμένου να προσδιοριστεί εάν στις φανταστικές αυτές μορφές κοινωνίας εμφανίζονται κυρίως σύγχρονες και μεταμοντέρνες ιδεολογίες (φιλελευθερισμός, σοσιαλισμός, φεμινισμός, κ.λπ.) ή εάν τίθενται σε εφαρμογή νέα ιδεολογικά σχέδια.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Γεωργοπούλου Ελένη, Πάγκαλος Ιωάννης, Ζάχου Αικατερίνη

(18/3/2021 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Αντικείμενο της υπό εξέλιξη διδακτορικής μελέτης αποτελεί το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων και πώς αυτό αποτυπώνεται στη σύγχρονη λογοτεχνία μνήμης. Στην ουσία πρόκειται για μία έρευνα που εντάσσεται στο ευρύτερο πεδίο των πολιτισμικών σπουδών και ειδικότερα στις σπουδές μνήμης (memory studies). Πρωταρχικό βήμα στην παρούσα μελέτη αποτελεί η συλλογή και ταξινόμηση λογοτεχνικών έργων ή μυθιστορημάτων αναφορικά με τη λογοτεχνία της Shoah, καθώς και η λογοτεχνική ανάλυσή τους. Ένα θεμελιώδες ερώτημα που προκύπτει είναι το πώς παρουσιάζεται η σχέση μεταξύ γεγονότων (facts/faction) και μυθοπλασίας (fiction), μία σύζευξη που σύμφωνα με την Aleida Assmann (2011) συναντάται συχνά στη λογοτεχνία της μνήμης (Erinnerungsliteratur) ή στο είδος της λογοτεχνίας του Ολοκαυτώματος (Holocaustliteratur), καθώς εκτός από τα αυθεντικά και συχνά αυτοβιογραφικά κείμενα της λογοτεχνίας του Ολοκαυτώματος, δημοσιεύονται επίσης «μυθηστορήματα από μεταγενέστερες γενιές ή συγγραφείς που έχουν ασχοληθεί με το Ολοκαύτωμα και ανήκουν στις προαναφερθείσες κατηγορίες (βλ. Feuchert 2008). Ο άλλος τομέας στον οποίο εστιάζει η έρευνα είναι οι ειδολογικοί προβληματισμοί που προκύπτουν, όταν κανείς επιχειρήσει να διερευνήσει τα λογοτεχνικά είδη στα οποία εμφανίζεται η υπό εξέταση θεματική, καθώς και τη μορφή που αυτή προσλαμβάνει στο καθένα από αυτά. Έχοντας, επομένως, ως γνώμονα τους παραπάνω άξονες, αποκρυσταλλώνονται από την μέχρι τώρα έρευνά μου τέσσερα είδη της λογοτεχνίας: η μυθοπλαστική βιογραφία, τα μυθιστορήματα γενεών, τα αισθηματικά μυθιστορήματα με ιστορικό υπόβαθρο και η αστυνομική λογοτεχνία. Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, πρόκειται να εξεταστούν ελληνικά, γερμανόφωνα και αγγλόφωνα λογοτεχνικά έργα που δημοσιεύθηκαν μετά το Millenium και ανήκουν, επομένως, στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα, Χατζηδήμου Κωνσταντίνος, Στάμου Αναστασία

(28/5/2020 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η παρούσα έρευνα εντάσσεται στο ευρύτερο επιστημονικό πεδίο της Παιδαγωγικής και της Διδακτικής Μεθοδολογίας της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας και εστιάζει στην έννοια της εκπαιδευτικής καινοτομίας καθώς επίσης και στην παράμετρο των ψυχολογικών στάσεων, ως μέρος της ευρύτερης κατηγορίας του ψυχολογικού κλίματος. Οι δύο παραπάνω έννοιες αποτελούν το θεωρητικό υπόβαθρο της έρευνας.

Στην παράμετρο της μεθοδολογίας της έρευνας, σημειώνεται ότι υφίστανται οι παρακάτω μεταβλητές. Οι καινοτόμες δράσεις που εισάγονται από τον εκπαιδευτικό στο μάθημα των γερμανικών στο δημοτικό σχολείο απαρτίζουν την ανεξάρτητη μεταβλητή και η διαμόρφωση (ή όχι) θετικής στάσης των μαθητών/τριών στο μάθημα των Γερμανικών στο δημοτικό, την εξαρτημένη μεταβλητή. Συνεπώς, τα ερευνητικά ερωτήματα που προκύπτουν, είναι τα ακόλουθα: 1)Ποιες θεωρούνται καινοτόμες δράσεις στο μάθημα των Γερμανικών; (βιβλιογραφική έρευνα για τον προσδιορισμό των καινοτόμων δραστηριοτήτων) και 2)Πώς μπορεί η εφαρμογή των καινοτόμων δράσεων να συμβάλει στη διαμόρφωση θετικών στάσεων των μαθητών/τριών για το μάθημα των Γερμανικών στο δημοτικό; (διερεύνηση μέσω έρευνας δράσης).

Συμβουλευτική Επιτροπή: Βηδενμάιερ Ανθούλα, Στουρμ-Τριγωνάκη Ελκε, Γραμμενίδης Συμεών

(12/12/2019 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Αντικείμενο της υπό εκπόνηση διδακτορικής μου διατριβής αποτελεί η κοινωνιολογική προσέγγιση της μεταφρασμένης λογοτεχνίας. Συγκεκριμένα η έρευνα επικεντρώνεται στη γερμανόφωνη λογοτεχνία που έχει μεταφραστεί στα ελληνικά κατά τον 21ο αιώνα και επιχειρεί αφενός να σκιαγραφήσει τα έργα της γερμανόφωνης λογοτεχνίας και τους παράγοντες που συμμετέχουν στο πεδίο της μεταφρασμένης λογοτεχνίας και αφετέρου να διερευνήσει τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις τους, αξιοποιώντας τα αναλυτικά εργαλεία της επιστήμης της Kοινωνιολογίας στη Mεταφρασεολογία. Απώτερος στόχος είναι η διερεύνηση του κοινωνικού πλαισίου της μεταφραστικής πράξης, δεδομένου ότι η μετάφραση εκλαμβάνεται ως κοινωνικά ρυθμιζόμενη δραστηριότητα, ως πολιτική πράξη και ως πολιτιστική πρακτική που λαμβάνει χώρα μέσα σε συγκεκριμένα ιστορικά συμφραζόμενα και διαμεσολαβείται από σχέσεις ισχύος.  Η έρευνα επιχειρεί να συμβάλει στην «κοινωνιολογική» στροφή που συντελείται στον χώρο της Mεταφρασεολογίας τα τελευταία χρόνια και να μετατοπίσει το ενδιαφέρον από το προϊόν μετάφρασμα στα δρώντα υποκείμενα και θεσμούς του πεδίου της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Καραγιαννίδου Ευαγγελία, Παπαδοπούλου Χάρις Όλγα, Λένγκερ-Σιδηροπούλου Ρενάτε

(16/6/2016 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής συνδυάζεται η εκμάθηση και χρήση της γερμανικής γλώσσας με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Μέσα από πρότζεκτ τα οποία έχουν χαρακτήρα περιβαλλοντικό ερευνάται κατά πόσο μπορεί να επηρεαστεί η εκμάθηση της ξένης γλώσσας, αλλά και η στάση των μαθητών απέναντι στο περιβάλλον.

Η έρευνα κινείται ουσιαστικά σε δύο άξονες: αυτόν της εκμάθησης και χρήσης της γερμανικής γλώσσας, καθώς και αυτόν της ενεργοποίησης-ευαισθητοποίησής των μαθητών/τριών σε περιβαλλοντικά θέματα μέσα από τη διεπιστημονική προσέγγιση.

Η γλώσσα αποτελεί τον κεντρικό στόχο του μαθήματος, αλλά και το μέσο για την κατανόηση και την εμπλοκή των μαθητών στα περιεχόμενα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Τα πρότζεκτ στην παρούσα έρευνα συνδυάζουν μεθοδολογία από τις δύο επιστήμες, οι οποίες εμπλέκονται με σκοπό την αντιμετώπιση της ανομοιογένειας στην τάξη, τη βελτίωση της χρήσης της γερμανικής γλώσσας από τους μαθητές και της κινητοποίησής-ενεργοποίησής τους, σε επίπεδο γλωσσικό και περιβαλλοντικό.

Η έρευνα δράσης βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα αποτελέσματα της έρευνας, σε γλωσσικό επίπεδο αναλύονται με τη μεθοδολογία της Λειτουργικής Πραγματολογίας (Funktional- Pragmatische Diskursanalyse). Στο επίπεδο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ακολουθείται ποιοτική ανάλυση περιεχομένου.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Sturm-Τριγωνάκη Elke, Γεωργοπούλου Ελένη, Δεληανίδου Σιμέλα

(31/1/2020 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Στόχος της διδακτορικής διατριβής είναι να εξεταστεί ο τρόπος, με τον οποίο αποτυπώθηκε η παρούσα ευρωπαϊκή οικονομική κρίση στα μυθιστορήματα της γερμανόφωνης και της ελληνικής λογοτεχνίας. Θα εξακριβωθεί πώς οι σύγχρονοί οικονομικοί συσχετισμοί  εκφράζονται λογοτεχνικά, ώστε να κατανοηθούν διαφορές και κοινοί τόποι, που αναδύουν και αποκαλύπτονται στην αφήγηση της κρίσης. Σ’ αυτό το πλαίσιο πρόκειται να εξεταστούν ως παραδείγματα οχτώ γερμανόφωνα και οχτώ ελληνικά λογοτεχνικά έργα. Εκτός από την συγκρισιμότητα των κειμένων, θα λειτουργήσει ως κύριο κριτήριο επιλογής η καταλληλότητά τους στην σχηματική κατηγοριοποίηση που θα αναπτυχθεί. Κυρίως  πρόκειται για θεματικά πεδία που εξιχνιάζουν τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης σε ατομικό και συστημικό επίπεδο, προσεγγίζοντας αυτές σύμφωνα με την μεθοδολογία των Balint και Zilles της «λογοτεχνικής οικονομίας» ^[1]. Στα πεδία αυτά συγκαταλέγονται επισφαλείς εργασιακές σχέσεις, χρηματική και οικονομική υποβάθμιση του υποκειμένου, ανεργία και η σχετιζόμενη κρίση ταυτότητας. Επιπλέον συμπεριλαμβάνονται οι τριγμοί νεοφιλελεύθερων εξελίξεων που προκλήθηκαν από το χρηματιστηριακό κραχ, οι οποίες οδήγησαν στην οικονομικοποίηση της σκέψης, όπως επίσης η κριτική ενασχόληση με την έννοια του ατόμου ως επιχειρηματία και μάνατζερ.  Με κριτική ματιά εξετάζονται στα κείμενα όχι μόνο ο homo oeconomicus και το σύστημα αξιών του, αλλά επίσης οι θεσμικές και συστημικές ανεπάρκειες που τον αναδεικνύουν. Επίσης καταδεικνύεται η σημασία της παρουσίασης αστικών τοπίων, διότι αυτά ως τόπος και σκηνικό αποτελούν σημαντικό συστατικό της κρίσης.

Τέλος, βάσει των επιλεγμένων κειμένων θα εντοπιστεί κατά πόσον μπορούν να βρεθούν διαφορές στην μυθιστορηματική παρουσίαση της πραγματικότητας των τελευταίων ετών ανάμεσα σε γερμανόφωνα και ελληνικά έργα, οι οποίες ανάγονται σε πολιτισμικά και οικονομικά συμφραζόμενα, υπογραμμίζοντας έτσι διαφορετικές θέσεις ισχύος εντός της Ευρώπης. Αυτή η από πολλές απόψεις διαφοροποιημένη οπτική της κρίσης πρόκειται τελικά να συνδεθεί με θεωρήματα κρίσεων, προκειμένου να συζητηθούν ζητήματα ανισοτήτων και κυριαρχίας.

^[1] BALINT, Iuditha / ZILLES, Sebastian (Hrsg.), Literarische Ökonomik, Paderborn:  Wilhelm Funk 2014.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Ζάχου Αικατερίνη, Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα, Λένγκερ-Σιδηροπούλου Ρενάτε

(16/6/2016 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Αντικείμενο της διατριβής αποτελεί η μελέτη της αξιοποίησης θεατροπαιδαγωγικών μεθόδων στην εκπαίδευση και συγκεκριμένα στη διδασκαλία και εκμάθηση της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας. Σήμερα, η επιστήμη της Παιδαγωγικής του Θεάτρου στην Εκπαίδευση (Drama/Theatre in Education) έχει να επιδείξει ένα σπουδαίο θεωρητικό και πρακτικό ερευνητικό έργο σε πολλούς επιστημονικούς κλάδους, με έμφαση κυρίως στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Το αυξανόμενο αυτό ενδιαφέρον παρατηρείται και στον τομέα της διδακτικής των ξένων γλωσσών, με την ερευνητική δραστηριότητα να εντείνεται στον ευρωπαϊκό χώρο κυρίως μετά τη δεκαετία του 1990. Ωστόσο, στην Ελλάδα, στη χώρα όπου γεννήθηκε το θέατρο, λείπουν ακόμη αντίστοιχες θεωρητικές έρευνες και ακόμη περισσότερο πρακτικές εφαρμογές στο ξενόγλωσσο μάθημα.

Υπό αυτό το πρίσμα σκοπός της διατριβής είναι η μελέτη της επιστήμης της Παιδαγωγικής του Θεάτρου σε θεωρητικό/βιβλιογραφικό επίπεδο καθώς και η εμπειρική διερεύνηση αξιοποίησης θεατροπαιδαγωγικών μεθόδων στη διδασκαλία της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας στην ελληνική σχολική πραγματικότητα.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Παπαδοπούλου Χάρις-Όλγα, Τσοκακτσίδου Δήμητρα, Χρύσσου Μάριος
(10/4/2008 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Η υπό εξέλιξη διδακτορική διατριβή έχει ως σκοπό να διερευνήσει τη σχέση ων εκπαιδευτικών γερμανικής γλώσσας με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας (ΤΠΕ) και των Επικοινωνιών στο επίπεδο κυρίως των στάσεων και των επιμορφωτικών τους αναγκών. Για το σκοπό αυτό σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε ποιοτική πανελλαδική έρευνα με τη χρήση γραπτού ερωτηματολογίου, αποτελούμενο από τρεις πυλώνες. Ένα αρχικός στόχος της έρευνας ήταν να διερευνηθεί το πεδίο της χρήσης των ΤΠΕ από τους εκπαιδευτικούς στην καθημερινή εκπαιδευτική τους πρακτική. Στη συνέχεια εστιάζει η έρευνα στις στάσεις που διαμορφώνουν οι εκπαιδευτικοί απέναντι στις ΤΠΕ, στο πώς δηλαδή τις κατανοούν, τις αντιλαμβάνονται και τις αξιοποιούν στη μαθησιακή διαδικασία. Επόμενος στόχος της έρευνας είναι να ανιχνεύσει και να καταγράψει τα ζητήματα και τις ανάγκες που αφορούν στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε σχέση με την υλοποίηση μαθησιακών δραστηριοτήτων και επίτευξη διδακτικών στόχων με τις ΤΠΕ. Αξιοποιώντας όλα τα ερευνητικά δεδομένα που προκύπτουν από την έρευνα, αλλά και τα δεδομένα της βιβλιογραφική έρευνας θα προκύψει μια επίκαιρη πρόταση για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της γερμανικής στις ΤΠΕ.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Μπουτουλούση Ελένη, Πολίτης Περικλής, Στάμου Αναστασία (29/3/2007 έναρξη διδακτορικής διατριβής)

Συμβουλευτική Επιτροπή: Κοιλιάρη Αγγελική, Παναγιωτίδης Παναγιώτης, Λεονταρίδη Ελένη

Η διατριβή εντάσσεται στο γνωστικό πεδίο «Ξένη Γλώσσα για Επαγγελματικούς Σκοπούς» και στο ευρύτερο πεδίο της «Γλώσσας για Ειδικούς Σκοπούς». Σκοπός της έρευνας είναι η εξέταση της δυνατότητας δημιουργίας ενός ad hoc Προγράμματος Σπουδών διδασκαλίας της ισπανικής γλώσσας για επαγγελματικούς σκοπούς, αξιοποιώντας τις ΤΠΕ και συνδυάζοντας διδακτικές προσεγγίσεις. Στόχος ήταν να εξεταστούν διεθνώς αποδεκτά μοντέλα προφορικής και γραπτής εξέτασης. Παρουσιάζεται μια ολοκληρωμένη πρόταση σχεδιασμού και υλοποίησης ενός Προγράμματος Γλωσσικής Κατάρτισης για επαγγελματικούς σκοπούς. Η τεκμηρίωση της πρότασης στηρίζεται στη διεθνή βιβλιογραφία, αφού νωρίτερα έχουν εξεταστεί όλα τα σύγχρονα βιβλιογραφικά αναγνωρισμένα διδακτικά μοντέλα. Για το Πρόγραμμα Σπουδών για επαγγελματικούς σκοπούς της ισπανικής γλώσσας –για επαγγελματίες στον χώρο των εξαγωγών– (23 μαθήματα) σχεδιάστηκε ad hoc syllabus και διδακτικό υλικό με βάση τα αποτελέσματα της Ανάλυσης Γλωσσικών Αναγκών και Ανάλυσης του κοινού-στόχου και των επαγγελματικών αναγκών των σπουδαστών. Το Πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε τρεις φάσεις (διερεύνηση γλωσσικών αναγκών, σχεδιασμός ad hoc προγράμματος, εφαρμογή). Η αξιολόγησή του σε όλες τις φάσεις της εφαρμογής κατέδειξε την αποτελεσματικότητά του, καθώς αξιολογείται μέσα από έγκριτες δοκιμασίες. Η αξιολόγηση εξετάζει από κοινού τους σπουδαστές με προηγούμενη γνώση ξένης γλώσσας κι εκείνους που δεν είχαν προηγούμενη γνώση στην ξένη γλώσσα. Πρόκειται για μία διδακτική βάση που μπορεί να αξιοποιηθεί για τον σχεδιασμό μαθημάτων με επαγγελματική κατεύθυνση σε άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.

Συμβουλευτική Επιτροπή: Sturm-Τριγωνάκη Elke, Γεωργοπούλου Ελένη, Λένγκερ-Σιδηροπούλου Ρενάτε

Αρχικά γίνεται επισκόπηση της πολύγλωσσης λογοτεχνικής παραγωγής του γερμανόφωνου χώρου και αναφορά στην δυσκολία κατηγοριοποίησης των κειμένων της Herta Müller (κ2). Ο λόγος της Müller ως «λόγος του ενδιάμεσου» αποτελεί έκφραση υβριδικών διαρθρώσεων του Εγώ (κ3). Το τέταρτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στις ιδιαιτερότητες και την λειτουργία της γλώσσας ενώ ακολουθούν τα πρώτα συμπεράσματα με τα οποία τεκμηριώνεται ο χαρακτηρισμός των εν λόγω κειμένων ως διαπολιτισμική γραφή.

Στο δεύτερο μέρος της εργασίας παραθέτω προτάσεις για το μάθημα των Γερμανικών ως ξένη γλώσσα, οι οποίες βασίζονται σε αποσπάσματα κειμένων της συγγραφέως (κ6). Εξετάζονται τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την ενασχόληση με διαπολιτισμικά κείμενα στο πλαίσιο της «διαλεκτικής πολιτισμικής διδασκαλίας» (Diskursive Landeskunde). Παρουσιάζονται δυο διαφορετικά σενάρια για τα επίπεδα A2/A2+ και B1/B2, ενώ τα φύλλα εργασίας επισυνάπτονται. Στα τελικά συμπεράσματα της διατριβής αποδεικνύεται η χρησιμότητα των κειμένων για τον σχεδιασμό μαθημάτων, τα οποία στοχεύουν στην συνειδητοποίηση της διαπολιτισμικής καθημερινότητας.

Επιβλέπουσα: Χ.-O. Παπαδοπούλου

Επιβλέπουσα: Α. Βηδενμάϊερ

Επιβλέπουσα: Α. Ρασιδάκη

Επιβλέπουσα: Α. Κοιλιάρη

Επιβλέπουσα: Α. Βηδενμάϊερ

Επιβλέπουσα: Ε. Μπουτουλούση

Επιβλέπουσα: Αικ. Ζάχου

Επιβλέπουσα: Ε. Καραγιαννίδου

Επιβλέπουσα: Α. Βηδενμάϊερ