Το ερευνητικό πρόγραμμα TRACE: «Ανιχνεύοντας τον ρατσισμό στον αντιρατσιστικό λόγο: Μια κριτική προσέγγιση στον ευρωπαϊκό δημόσιο λόγο για τη μεταναστευτική και προσφυγική κρίση» (2019-2022) υλοποιείται στο πλαίσιο της πράξης του ΕΛΙΔΕΚ για την «ενίσχυση μελών ΔΕΠ και ερευνητών/τριών και την προμήθεια ερευνητικού εξοπλισμού μεγάλης αξίας»
Αργύρης Αρχάκης (Καθηγητής Πατρών, επιστημονικά υπεύθυνος)
Μέλη της ερευνητικής ομάδας:
Βίλλυ Τσάκωνα (ΕΚΠΑ)
Ράνια Καραχάλιου (Πανεπιστήμιο Πατρών)
Βάσια Τσάμη (Πανεπιστήμιο Πατρών)
Ανθίππη Δούκα (Πανεπιστήμιο Πατρών)
Κυριακούλα Τζωρτζάτου (Πανεπιστήμιο Πατρών)
Αλέξης Λαζανάς (Πανεπιστήμιο Πατρών)
Αναστασία Στάμου (ΑΠΘ)
Αντώνης Σαπουντζής (ΔΠΘ)
Τερέζα Σπηλιώτη (Cardiff University)
Σταύρος Ασημακόπουλος (University of Malta)
Κορίνα Γιαξόγλου (Open University, UK)
Άννα Πιατά (University of Neuchâtel)
Δημήτρης Σεραφής (Università della Svizzera Italiana)
Ηλίας Σιάχος ((Πανεπιστήμιο Πατρών)
Αντικείμενο και σκοπός του προγράμματος:
Κύριος σκοπός του έργου είναι ο εντοπισμός και η κριτική ανάδειξη των υπόρρητων μηνυμάτων που αναπαράγουν ρατσιστικές πρακτικές και ιδεολογίες στον αντιρατσιστικό λόγο της ευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας ο οποίος πραγματεύεται τη μεταναστευτική και την προσφυγική κρίση. Οι μαζικές προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές στον ευρωπαϊκό χώρο κατά τα έτη 2015-2017 και οι επακόλουθες έντονες συζητήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, οδήγησαν στην ανάδυση και την κυκλοφορία ποικίλων στάσεων και πρακτικών εκ μέρους των ευρωπαϊκών κρατών, οι οποίες κυμαίνονται από αλληλέγγυες έως ξενοφοβικές. Στο πλαίσιο αυτό, επιδίωξή μας είναι να αποκαλύψουμε ότι οι ρατσιστικές αντιλήψεις δεν καλλιεργούνται μόνο μέσα από τον λόγο μίσους, ο οποίος στιγματίζει και δαιμονοποιεί απροκάλυπτα τους μεταναστευτικούς και προσφυγικούς πληθυσμούς, αλλά και μέσα από τον (φαινομενικά) αντιρατσιστικό λόγο, ο οποίος ενώ έχει στόχο να καταγγείλει ρατσιστικές πρακτικές, καταλήγει να απηχεί ανισότητες, να τις συγκαλύπτει και να τις αναπαράγει.
Ειδικότερα, θα προχωρήσουμε στη σύσταση και την ανάλυση ενός ψηφιακού σώματος αντιρατσιστικών κειμένων, το οποίο θα περιλαμβάνει κείμενα του μιντιακού και του θεσμικού λόγου. Αξιοποιώντας βασικές αρχές της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου, θα διερευνήσουμε τις ποικίλες γλωσσικές και άλλες σημειωτικές στρατηγικές με τις οποίες ο ρατσιστικός λόγος εμφιλοχωρεί στον αποκαλούμενο ‘αντιρατσιστικό’. Πρόθεσή μας είναι να συνθέσουμε μια κριτική εργαλειοθήκη που θα συμβάλει στη βελτίωση της κριτικής επίγνωσης τόσο των θεσμικών φορέων όσο και της ευρωπαϊκής εκπαίδευσης που προωθεί, μεταξύ άλλων, ζητήματα της ευρωπαϊκής πολιτειότητας. Τέλος, στόχος μας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού γι’ αυτό το είδος του λανθάνοντα ρατσισμού μέσα από έντυπο υλικό, βίντεο, καμπάνιες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ιστοσελίδα προγράμματος: https://trace2019.wixsite.com/trace-project